piątek, 11 stycznia 2013

Michał Bakhtin, Słowo dialogu - dialogiczność słowa


Wypowiedź jest zawsze odpowiedzią na konkretną lub metaforyczną wypowiedź - „jest nasycona odgłosami dialogu”. 
Wypowiedzi tworzą łańcuch, w którym powiązane są odbiciami poprzedniczek, niekiedy bardzo odległych. 
Wypowiedzi są zaadresowane. Mają autora i odbiorcę. Odbiorcą może być ten, któremu udziela się odpowiedzi. Budowanie wypowiedzi może być wyprzedzaniem odpowiedzi.

Hans Georg Gadamer, Człowiek i język


Człowiek, istota rozumna, która posiada logos. Logos oznacza przede wszystkim język. 
Kartezjański pogląd, że świadomość jest samoświadomością utrudnia zrozumienie czym jest język. Myśl nigdy nie wyprzedza języka.
Język nie jest narzędziem, za pomocą którego konstruujemy świat. Nauka mówienia nie jest sięganiem po narzędzie - to oswajanie świata i poznawanie go takim, jakim go napotykamy. 
„Językowa wykładnia świata zawsze wyprzedza wszelką myśl, wszelkie poznanie.”
Język jest poza świadomością jednostki! Bardzo rzadko jesteśmy świadomi języka. Nie mówimy świadomi reguł językowych. 
Zadania języka:
  • mówienie zapomina o sobie. Żywy język zapomina o sobie. Bytem języka jest to co absorbuje nas, po tym jak zostało powiedziane.
  • mówić, to mówić do kogoś; my sami nie jesteśmy podmiotem języka; język to rozmowa, rozmowa to gra, współgranie
  • nie ma niczego poza językiem - język jest uniwersum; rzecz niewypowiedziana nie istnieje.
Zadaniem tłumacza nie jest odtworzenie tego co zostało powiedziane w innym języku. Tłumacz ma zrozumieć sens przekładanego zdania, który nada kierunek jego własnej wypowiedzi.