Książka powstała jako rezultat ankiety Trudne pytania przeprowadzonej wśród uczniów Polski, Stanów Zjednoczonych, Izraela, Kanady i Australii. Redaktorzy zaproponowali formę komentarza, w którym na wyselekcjonowane pytania odpowiadają zaproszeni eksperci.
Za co warto pochwalić, a za co zganić inicjatywę? Zwróćmy uwagę na ciekawą formę książki. Publikacja ukazała się na zamówienie zainteresowanych młodych ludzi z kilku państw, których poproszono o zadanie najbardziej nurtujących ich pytań. Redaktorzy książki wybrali 50 najważniejszych i najbardziej reprezentatywnych pytań młodych respondentów. Wypada zaufać wyborom redaktorów. Choćby dlatego, że dążenie do oddania rezultatów ankiety widać w formułowaniu pytań. Niektóre pytania powtarzają intencje osób stawiających, co można uznać za wyraz ich reprezentatywności, np. Dlaczego Polacy współpracowali z Niemcami przy prześladowaniach Żydów i jak Polacy zachowywali się w okresie Holokaustu? Czy w Polsce żyją jeszcze Żydzi oraz czy trudno jest w Polsce być Żydem?
Równie ważne są odpowiedzi. Udzielali je specjaliści z wielu dziedzin. Czytamy odpowiedzi dyplomatyczne, które podkreślają wartość współczesnych stanowisk i odpowiedzialnie dbają o kształtowanie wizji przyszłości. Odnotujmy wypowiedzi, których autorzy dzielą się współczesną myślą społeczną. Zwróćmy uwagę na wypowiedzi specjalistów referujące najważniejsze naukowe ustalenia bądź budujące odpowiedzi alternatywne. Wreszcie podkreślmy pewną odrębność odpowiedzi Polaków, Polaków żydowskiego pochodzenia i Żydów, bowiem pytania dotyczyły tak ujętych tożsamości. Dodajmy, że struktura książki także przyczyniła się do wyodrębnienia punktów widzenia na zagadnienie relacji polsko-żydowskich. Podział na przeszłość, teraźniejszość w Polsce i w Izraelu oraz wspólna przyszłość - pozwalają na opisanie zmian w postrzeganiu kwestii relacji polsko-żydowskich.
Za szczególnie ważne pytania uważam: Skąd się wziął antysemityzm w Polsce? Dlaczego Żydzi w czasie okupacji nie walczyli z Niemcami? Czy nie bezpiecznie jest być Żydem w Polsce? Czy Żydzi chcą odzyskać swoje majątki w Polsce? Co leży u podłoża okrutnego konfliktu izraelsko-palestyńskiego? Dlaczego żydzi nie uznają Chrystusa za Mesjasza? Odpowiedzi na wymienione wyżej pytania dają obraz całości, wymieniają najważniejsze kwestie, przyczyny procesów lub oceny. W efekcie dają czytelnikowi
Wśród odpowiedzi za najbardziej cenne uznaję tę Ireneusza Krzemińskiego na temat postaw antysemickich w Polsce, Joanny Tokarskiej-Bakir za próbę zdefiniowania wszystkich źródeł antysemityzmu wśród Polaków, Israela Gutmana za odpowiedź na pytanie dlaczego Polacy współpracowali z Niemcami przy prześladowaniu Żydów, Feliksa Tycha za odpowiedź na pytanie o przyczyny braku oporu żydowskiego wobec Niemców hitlerowskich, Michaela Berenbauma za refleksję na temat możliwości uniknięcia Holokaustu, Laurence Weinbaum za odpowiedź na pytanie dlaczego Żydzi oskarżają Polaków o udział w Zagładzie, Marcina Kornaka za refleksję na temat obecności antysemickich napisów na murach miast polskich, Konstantego Geberta za osobistą wypowiedź czy niebezpiecznie jest być Żydem w Polsce, Stanisława Krajewskiego dotyczącą statusu mienia żydowskiego w Polsce, Shlomo Avineri za wypowiedź o źródłach konfliktu palestyńsko-izraelskiego, Nili Cohen za ocenę dotyczącą obrony praw człowieka w Izraelu, Romana Fristera za argumentację dotyczącą kwestii ostrzeliwania ludności cywilnej przez armię izraelską, Johna T. Pawlikowskiego za wskazanie dlaczego Żydzi nie uznają Chrystusa za Mesjasza.
To wiele wypowiedzi. Ich wartość dostrzegam w pojedynczych stwierdzeniach, w przedstawieniu jasnych argumentów za wybraną tezą.
